પ્રતાપભાઇ એના નામ પ્રમાણે પ્રતાપી હતા. એના પ્રતાપથી ખોટુ કરવા વાળા ડરતા. એના હાથ નીચેકામ કરવાવાળા ને ઉપરી અધિકારીઓ પણ એ વાત કબુલ કરતા. એની નિષ્ઠા વિષે બે મત નહોતા. લાંચ કે બક્ષિસને પોતાનો અધિકાર સમજતા કેટલાક કર્મચારીઓને એની સામે અસંતોષ ખરો. સાથે એ પણ હતુ કે પ્રતાપભાઇ કોઇને અકારણ હેરાન ન કરતા. સાચી ફરિયાદને સાંભળીને એનો તરત નિકાલ લાવતા. એટલે એમનુ માન ખરુ. પણ કોઇને ખટકે તો પાછળથી બળાપો કાઢે કે સાલો ખાતો ય નથી ને ખાવા દેતો ય નથી.
આવા નીતિમાન માણસોની કસોટી પણ આગમાં થાય છે સોનાની જેમ.બહાર તો પરાયા લોકો પણ ઘણીવાર ઘરના જ ધાતકી હોય છે. લાગણીઓનુ દબાણ પણ ઓછુ નથીહોતુ. ગૃહસ્થાશ્રમને શાંત રાખવા કમાતા માણસને કયારેક પોતાની નીતિમતાનુ બલિદાન આપવુ પડતુ હોય છે. પ્રતાપભાઇની હાલત કાંઇક આવી હતી. ઘરમાં બે ટીનેજર દિકરો ને દિકરી ને શોખીન પત્નિ. મોટો હોદ્દો જોઇને પરણેલી. બાળકોને ય આવા જ સંસ્કાર ને કેળવણી. પરિણામ એ કે રોજ બજારમાં કાંઇક નવુ આવે. ત્રણે ય તૈયાર જ હોય.વસાવેલુ સરસ ધર તો ખરુ જ. એક જમાનામાં જે મોજશોખ ને માભાની ચીજો ગણાતી ફ્રિજ,ટીવી, વોશરડ્ાયર કેફોન આ સમયમાં જરુરિયાત ને સામાન્ય બની ગઇ છેએ તો બરાબર. પણ એ સિવાયની વસ્તુઓ કે જે માત્ર દેખાદેખીથી ને દેખાડા માટે જ. આ જ તો તકલીફ છે ને કે જેને પૈસો કમાવા જવુ નથી પડતુ કે પૈસો આસાનીથીઆવે છે,એને જરુરી કે બિનજરુરી ખરીદીનો વિવેક નથી હોતો.
પ્રતાપભાઇ ઘરના લોકોની આવી મનોવૃતિ કંટાળ્યા હતા. ઘરમાં છાંસવારે નાનામોટા ઝઘડા, અસંતોષ, અણગમો ને મેણાટોણા, ને બીજા લોકો સાથેની સરખામણી. ખાસ કરીને આપણા કરતા ઓછુ કમાતા લોકો પાસે આપણા કરતા વધારે સારી ચીજો હોય. એક વખત આ બાબત એણે વિચાર કરીને એક યોજના બનાવી. સાંજે જમીપરવારી બધાને બેઠકરુમમાં બોલાવ્યા. ' જુઓ. આજે તમારા બધાની માગણીઓ ઉપર મે વિચાર કર્યો છે. મારાથી બનતુ કરીશ. તમે તમારી જોઇતી વસ્તુઓનુ લિસ્ટ બનાવી મને આપો' ત્રણે ખૂશ થઇ ગયા. આખરે પપ્પા પીગળ્યા ખરા! મોકો માંડ મળ્યો છે તો બધાએ જરુરી કે બિનજરુરી ચીજોનુ લાંબુ લિસ્ટ બનાવી નાખ્યું.
પ્રતાપભાઇએ ત્રણે ય લિસ્ટ જોયા. પછી પોતાની બેગ ખોલી ત્રણ ફોર્મ કાઢીને ત્રણેના હાથમાં પકડાવ્યા.' આ વાંચો, બરાબર વિચારો ને પછી સહી કરી મને પાછા આપો'. ફોર્મ વાંચીને ત્રણે ય ઉછળી પડ્યા. ' આ તમે શૂ માંડયુ છે? આવી તે કાંઇ શરતો હોય' તો છોકરા તો કલબલ કરવા માંડયા.' પપ્પા, અમને ઉછેરવાનો ને અમારી જરુરીયાત પુરી પાડવાની તમારી ફરજછે તો તમારી ભુલની સજા અમે શુંકામ ભોગવીએ'?. ' બાળકો, તમારી પ્રાથમિક જરુરિયાતો જેમ કે રોટી,કપડા ને મકાન, શિક્ષણ ને એને લગતી સવલતો એ મારી ફરજ. બાકી તમારા મોજશોખ માટે કમાતા શીખો. બાકી તમારા લિસ્ટ પ્રમાણે મારી આવક ઓછી પડે.તો પુરી કરવા વધારાના પૈસા માટે લાંચ રુશ્વત જ બાકી રહે. ધારો કે તમારા માટે એ પણ કરુ. પણ હુ પકડાઇ જાવ તો મારી સાથે તમારે પણ જેલમાં આવવુ પડે ને બદનામી આપણા બધાની સરખી.એ કબુલ હોય તો'. બન્ને બાળકો અણગમા સાથે રુમમાથી જતા રહ્યા. પછી એણે એની પત્નિને ઉદ્ેશીને કહ્યુ.' તું તો સવારમાં રામાયણનો પાઠ કરે છે. પારાયણ સાંભળવા જાય છે. તને એટલુ ન સમજાયુ કે વાલિયાના પરિવારે એના પાપમાં ભાગીદાર થવાની ના પાડી ને એણે પરિવારના પોષણ માટે એ લુંટફાટ કરતો તો એ છોડી દીધી. તમારા બિનજરુરી નખરા પોષવા હુ અનીતિ આચરુ ને કવચિત સજા ભોગવુ ને તમે છૂટી જાવ? ના, હુ આધુનિક વાલ્મિકી છુ. શોખ પુરા કરવા હોય ને તો આ કીટી પાર્ટીઓ, ઓટલાપરિષદો, સિરિયલોનુ વળગણ છોડો ને ગૃહઉદ્યોગો શરુ કરો. શરમ કામમાં નહિ, ખોટુ કરવામાં છે'.
No comments:
Post a Comment