Wednesday, January 17, 2018

ગુજરાતી કહેવતો

માનનીય વાંચકો, આપણી ગુજરાતી ભાષામાં ઘણી રસપ્રદ ને સચોટ કહેવતો છે જે થોડામાં ઘણુ સમજાવી જાય છે. એવી કેટલીક કહેવતો અંહી રજુ કરુ છુ. પ્રથમ આપણે પ્રાણીઓ ને પશુ પરથી આવતી કહેવતો લઇએ
કોયલ ને કાગડો રંગે સરખા પણ રાગે પરખાય.   કુકડો બોલે તો જ વહાણૂ વાય?    કીડીને કોશનો ડામ.  ઝાઝી કીડી  સાપને તાણે.કીડીને  કણ ને હાથીને મણ. કીડી સાચવે ને તેતર ખાય.કાગડાને રમત થાય ને દેડકાનો જીવ જાય.  કાગને ડોળે રાહ જોવી. ચતુર કાગડો અંતે વિષ્ટા પર બેઠો. કાગડાના મોઢામાં કપુર. કાગડાની કાણ તે કાગારોળ.ગાય મારીને કુતરા ધરાવવા.કાગડા બધે કાળા.કાગનુ બેસવુ ને ડાળનુ ભાંગવુ.ઘોબીનો કુતરા નહિ ઘરનો નહિ ઘાટનો.શેરીમાં તો કુતરુ ય લોઠકુ.શિયાળ તાણે સીમ ભણી ને કુતરુ તાણે ગામ ભણી.કુતરાને સિંહાસને બેસાડો તોય જોડો ચાવવાનો.કાગડો દંહીથરુ લઇ ગયો.કોયલની પીલુ ટાણે જ ચાંચ પાકે. કુતરાની પુંછડી ભોયમાં દાટો તો ય વાંકી ને વાંકી.કાળના કાગડા ખાઇ જવા.કુવાનો દેડકો  કુપમંડુક.ભસતા કોતરા કરડેનહિને ગાંજ્યા મેહ વરસે નહિ.કાગડો હંસની ચાલ ચાલવા જાય.       ગરજે ગધેડાને ય બાપ કહેવો પડે.  કુંભાર કરતા ગધેડા ડાહ્યા, કુંભારને રીસ ચડે તો ગધેડાના કાન આમળે. ગધેડાની પાછળ ને ઘોડાની આગળ ઉભુ ન રહેવાય. ગોરીયો ગમાણે આવી જાય.ડાંભ્યો બળદ કોઢે ન જાય.ધો મરવાની થાય ત્યારે વાધરી વાડે જાય.ઢેલના પગ નવ દિવસ રાતા. ઘરડી ઘોડીને લાલ લગામ.ઘોડા ઘર આપણા મારે રાબ ને તારે લાકડા. પટેલની ઘોડી પાધર સુધી.વછેરા વધારે કુદે. આંધળૂ વણે ને વાછડુ ચાવે.દશેરાને દિવસે જ ઘોડો ના દોડે.
 દુધ પાઇને સાપ ઉછેરવો. છાણે ચડાવીને વીંછી ધેર લાવવો.મોરના ઇંડા ચીતરવા નપડે.સાપ ગયાને લિસોટા રહ્યા. સાપ દરમાં સીધો ચાલે.સંધર્યો સાપ પણ કામમાં આવે.સાપ મરે નહિ ને લાઠી ભાંગે નહિ.ગ્રહણ ટાણે સાપ નીકળવો.આંકડે મધ ને માખો વિનાનુ.સાપે છછૂંદર ગળી.લાકડે માંકડુ વળગાડવુ.સાપનો ભારો. એક જાળામાં સો સાપ.ખીલાના જોરે વાછરડુ કુદે.સાપને ધેર પરોણો સાપ.ગધેડી વિયાયને ગામને ઉજાગરો.ઘરની વાણી પોપટ બોલે.સો ઉંદર મારી બિલ્લી હજ કરવા નીખળી. મેરિ બિલ્લી મુઝે મ્યાઉ. બીલાડીને ડોકે ઘંટ કોણ બાંધવા જાય.ચકલી ફુલેકે ચડે. ચકી બાઇ નાહી રહ્યા. ખાખરાની ખીસખોલી સાકરનો સ્વાદ શું જાણે.ખોદ્યો ડુંગર ને કાઢ્યો ઉંદર. ઉંદર ફુકી ફુકીને ખાય.પાડાને વાંકે પખાલીને ડામ.ઉંટ ઉકરડે ચડયુ.ઉંટના અઢારે વાંકા. ઉંટે કર્યા ઢેકા તો માણસે કર્યા કાંઠા. ઉંટ મરે તો ય મારવાડ સામે જોવે,ઉંટ મુકે આંકડોને બકરી મુકે કાંકરો.અભાગીને ઉંટ પર બેસાડો ોતય કુતરુ કરડી જાય.મધ હોય ત્યા માખી આવે જ.રાજા વાજાને વાંદરા કોઇના થાય.બાંધે એની તલવાર ને વાળે એની ગાય.વાંરાને નિસરણી આપવી. વાંદરો ઘરડો થાય પણ ગુલાંટ ન ભુલે.ઘાંચીનો બળદ ઠેરનો ઠેર.વ્યાજના ઘોડાને કોઇ ના પહોચે.ઉંટ ગાંગરતે પલાણ,વાધરી માટે ભેંસ મારવી.બીલાડીના પેટમાં ખીર ન ટકે. ધોળો હાથી બાંધવો. હાથીના ચાવવા ને દેખાડવાના નોખા. હાથી જીવતો લાખનો ને મરે સવા લાખનો.,હાથી પાછળ કુતરા.માગેલી ભેંસ ભાદરવે વસુકે.ભેંસ આગળ ભાગવત.ભરમની ભેંસે પાડો જણ્યો. ભેંસના શીંગડા ભેંસને ભારે.ડેલી આડો સાંઢિયો.ભેંસ ભાગોળે ને છાંસ વાગોળે ને ઘેર ઘમાઘમ.ભેંસ ભામણ ને ભાજી પાણીથી રાજી.મિયાની ભેંસને ડોબુ ના કહેવાય.ધરમની ગાયના દાંત ન જોવાય.મરકટ કોટે હાર ને જુગારી ગાંઠે ગર્થ ટકે કેટલી વાર?વાઘને કોણ કહે કે તારુ મોં ગંધાય. વાઘની બોડમા  હાથ નાખવો ને સુતેલા સિંહને જગાડવો.

1 comment: