ગત અંકથી ચાલુ. એ જમીપરવારી ઉપર આવી.વિશાલ કઇક વિચારમાં હતો. થોડીવાર બન્ને એકબીજા સામે જોઇ રહ્યા. રુમમાં ભારેખમ મૌન છવાઇ ગયુ. જાણે આવનાર પળોનુ વજન અકળાવતુ હતુ.છેવટે વિશાલે શરુ કર્યુ.' કંચના. છેલ્લાકેટલાય સમયથી વિચાર્યા પછી હું આનિર્ણય પર આવ્યો છુ. આપણે અલગ પંથના પ્રવાસી ભળતા રસ્તે ભેગા થઇ ગયા છીએ. આપણે સાથે ચાલી નહિ શકીએ. તારી રાહ જોઇ જોઇને હું થાકી ગયો છું હવે છુટા પડી જઇએ એજ બન્નેના હિતમાં છે.' એટલુ કહેતા એ થાકી ગયો.એના સ્વરમાં ભારોભાર દર્દહતુ.આ સાંભળી કંચના ધ્રુજી ધ્રુજી ઉઠી.એને તો એમ હતુ કે વિશાલ ફરિયાદ કરશે, ઠપકો આપશે,ગુસ્સે થશે ને કદાચ બહાર આટલુ કામ કરવાની મના કરશે. પણ આવો આખરી નિર્ણય લઇ લેશે એવી તો કલ્પના નહોતી.' વિશાલ, એમારી કમજોરી કહે કે મારા જન્મદત સંસ્કારમાને તો એમ. પણ કોઇને દુઃખ દર્દથી પીડાતુ જોઉ ત્યારે એને માટે બધુ જ કરી છુટવાની ઇચ્છા રોકી શકતી નથી.'કંચના એ જવાબ આપ્યો. 'દયા ને સેવા એ કામ કરવામાં તો હુપણ માનુ છુ. મારો તારી સાત્વિક પ્રવૃતિ તરફ વિરોધ નથી. હું સ્વાર્થી નથી. પણ જીવન થોડુ મારા માટે પણ જીવવા માગુ છુ. તને એ કદાચ નહિ સમજાય કેમકે લગ્ન તારે લોહીમાં જ નથી'વિશાલે કહ્યુ.' ધારો કે હુ મારી પ્રવૃતિ મર્યાદિત કરી દઉ. ' એણે સમાધાનની આશા સાથે કહ્યુ.' તુ મારા કહેવાથી, દબાણ કે પ્રેમથી રોકાઇશ.તો પણ અંદરથી તુ તડપતી રહીશ.સ્વભાવ બદલાતા નથી. પરાણે સાથે રહેવુ, ઝધડાને છેવટે ન છુટકે છુટા પડવુ ને જીવનભર એ કડવાશ વાગોળવી એના કરતા પરસ્પર સ્નેહ,આદર છે ને સમજણથી અલગ થઇ જવામાં મજા છે એવુ તને નથી લાગતુ?' વિશાલે કહ્યુ. કંચનાની આંખો ભરાઇ આવી. આજ સુધી શાંતિ હતી કે વિશાલ જેવો સમજદાર પતિ મળ્યો છે.એને ભરોંસે તો એ નિર્ભય બનીને સેવા કરતી હતી.વિશાલ સિવાય જીવનમાં કોઇ આધાર નહોતો ને એ પણ આજે ખસી જવા માગતો હતો. કોના આધારે એ જીવશે.' રો નહિ,કંચના તુ સો નહિ પણ સવાસો ટચનુ સોનુ છો. પણ સત્ય એછે કે સોનાએ પણ વેવારમાં રહેવા માટે એની શુધ્ધતામાં બાંધછોડ કરવી પડેછે.તુ એ કરી નથી શકીએનુ પરિણામ આપણે બન્નેને ભોગવવાનુ છે. ગમે એમ પણ મારા આગ્રહ કે દુરાગ્રહથી તારો ધર્મ બદલવાની જરુર નથી.'વિશાલે એના આંસુ લુછતા કહ્યુ. જો કે એની પોતાની આંખો પણ છલકાઇ ગઇ હતી.. ' ભલે તો હુ કાલે જ મારો સામાન લઇને ચાલીના ઘેર જતી રહીશ. મારી રુમ હજુ ખાલી જ છે' કંચનાએ પરિસ્થતિ સ્વીકારવાનો પ્રયત્ન કર્યો. ' નહિ, કંચના, જવાનુ તો મારે છે. મારો એક ફ્લેટ છેજ. હુ ત્યા જતો રહીશ. તુ આ ઘર સંભાળ. ઘર ઉપરાંત મારી અર્ધી મિલક્તમાં તારો ભાગ છે. મને ભંરોસો છે કે તારે હાથે એનો સદઉપયોગ થશે.' વિશાલે કહ્યુ. તો એના નામ પ્રમાણે એનુ દિલ પણ એટલુ વિશાલ હતુ!.એકાદ અઠવાડિયામાં વિશાલે જવાની તૈયારી કરી લીધી. જતા જતા એણે કહ્યુ' કંચના, દોસ્તીના દરવાજા ખુલ્લા રાખીને જાઉ છુ.સબંધ રાખજે.જરુર પડે યાદ કરજે.આપણે છુટા પડીએ છીએ પણ મારા દિલમાં મારુ સ્થાન હંમેશા રહેશે' બન્ને સૌજન્યપુર્વક છુટા પડી ગયા. ત્યાર પછી કંચનાને સમાચાર મળ્યા હતા કે વિશાલે એનુ દવાખાનુ ને બાકીની મિલક્ત વેચી નાખી હતી ને કોલેજસમયની એક મિત્રને પરણીને પરદેશ જતો રહ્યો હતો. એવામાં એક દિવસ મદાલસા એને મળવા આવી. સામાન્ય સંજોગોમાં બે બહેનો એકબીજાએ ઘેર મળવા જાય, સુખદુઃખની વાતો કરે,નાનપણની યાદો સંભારે ,જરુર પડે એકબીજાના બાળકોને સાચવે, એ તો સંસારનો ક્રમ. પણ આબહેનોમાં અત્યાર સુધી આવુ કશુ બન્યુ નહોતુ. જે અંદાઝમાં એણે ઘર છોડ્યુ હતુ ને પૈસાદાર ઘર ને વર ને મેળવીને ચાલીની સાથે સાથે પરિવારને ભુલી ગઇ હતી. આટલો સમય એ કયા હતી? કોઇ દિવસ પાછુ વાળી ને મા બેનની શુ હાલત છેએ જાણવાની ય પરવા નહોતી કરી.એનુ અચાનક આગમન કંચનાને તાજુબ કરી ગયુ.બેનને પ્રેમ ઉભરાઇ આવે ને મળવા દોડી આવે એવી આ 'માયા' નહોતી. જે કાઇહશે ત હમણા ખબર પડશે. એણૈ વિચાર્યુ.'આવો આવો, મોટીબેન,સુરજ કઇ દિશામાં ઉગ્યો કે તમને નાની બેન યાદ આવી' એણે હસીને આવકાર આપ્યો.' તે નાની બેન ભુલાઇ થોડી જાય?આતો સંસારની જળોજથામાં સમય નહોતો મળતો. હવે સુખદુઃખમાં સંભારવા જેવુ આપણ બે સિવાય કોણ છે?'એણે મીઠાશથી કહ્યુ.' થોડીવાર મૌન પથરાઇ ગયુ.આટલા વરસની જુદાઇ થી બન્ને બહેનો એકબીજાથી અજનબી બની ગયા હતા. શુ વાત કરવી એજ સમજાતુ નહોતુ.છેવટે મદાલશાએ વાત શરુ કરી' તું એક ભાણાની માસી છેએ તને ખબર છે?તારો ભાણો સોળ વરસનો થઇ ગયો'. ઓહ તો આટલો સમય વહી ગયો? ને આજે આટલા વરસો બાદ'તારો ભાણો' આટલી આત્મીયતા દર્શાવવાનુ કારણ? કંચના મનમાં હસી. 'શું ચાલે છેઆજકાલ? બધા સાજાનરવા તો છેને?ને 'મારો ભાણૌ' શુ કરે છે? કંચનાએ સ્વભાવિક સવાલ પુછ્યો. 'આમ તો બધુ ચાલ્યા કરે.આતો તારા ભાણાની જીદે મને અંહી સુધી દોડાવી' અંતે મદાલશાએ મુદાની વાત કરી નાખી. તો એનુ અનુમાન સાચુ હતુ! 'કહો, ભાણાને માસીની એવી તો શું જરુર પડી' એણે મજાકમાં કહ્યુ. ને વાત આગળ ચાલે એ પહેલાઆગળનુ બારણુ ખુલ્યુ ને એક યુવક દાખલ થયો. પણ મદાલશાને જોઇને અચકાયો' બેન ,મને ખબર નહિ કે મહેમાન છે.હુ પછી આવીશ. 'કહેતા એ પાછો ફર્યો.' નહિ સતીશ, અંદર આવ, આતો મારા મોટાબેન છે' કંચનાએ ઓળખાણ કરાવી.સતીશે પ્રણામ કર્યા,' ' સતીશ, આજે કોલેજની ફી ભરવાનો છેલ્લો દિવસ છે ને,મે તારુ કવર તૈયાર રાખ્યુ છે. ફીના પૈસા ઉપરાંત બુકો ને પરચુરણ ખર્ચના પણ છે એટલે જોઇ લેજે" એણે સતીશના હાથમાં કવર આપ્યુ. ' બેન આટલા બધાની જરુર કયા હતી?' એનો અવાજ રુધાઇ ગયો. ' હુ જાણૂ છુ' કંચનાએ હસીને કહ્યુ.સતીશ પ્રણામ કરીને ગયો. મદાલશા આલાગણી સભર દ્રશ્ય જોઇ રહી હતી. એણે પુછ્યુ'આયુવાન કોણ હતો? 'બેન એ અમારી ઓફિસના એક કામદારનો દિકરો છે. ભણવામાં હોશિયાર છે પણ ગરીબ છે. થોડી મદદ મળે તો એનુ ભવિષ્ય બની જાય. હવે મુળવાત. તમે શુ કહેતા હતા મારા ભાણા માટે'?એ વાત તો પામી ગઇ હતી,છતા ય. ' વાત એમ છે કે તારા ભાણાને સ્કુટર લેવુ છે. થોડી સગવડ કરવાની હતી'મદાલશાએ સંકોચથી કહ્યુ. ' બેન,તમે મારી મશ્કરી કરો છો કે પરીક્ષા કરો છો? આટલો ખર્ચો તો તમારે માટે મામુલી ગણાય' કંચના માની નહોતી શકતી કે એની મોટી બેન આટલા વરસે આવીને એ પણ પૈસા માટે.' હા, બેન, એક જમાનામાં તો એવુ જ લાગતુ.' મદાલશાએ ઉદાસભાવે કહ્યુ' તારા બનેવી થોડાઢીલા ને ભોળા. ભાઇઓ પર વિશ્ર્વાસ.ઘરમાં સૌથી નાના.એટલે ચીધ્યુ કામ કરે. બાકી ઉંડી ગતાગમ નહિ. વરસદાડા પહેલા મારા સસરા ગુજરી ગયા. મોટા ભાઇઓએ ધંધામાં ખોટ બતાવીન ેઅમને કરજમાં ધકેલી દીધા. ' ' વારુ,અક્ષય અત્યારે શુ ભણે છે' કંચનાએ પુછ્યુ. 'ભણવાનુ તો એવુ. વહેલા મોડા ઘરના ધંધામાં પડવાનુ છે એજ ગણતરી. એટલે ભણવા તરફ પ્રથમથી કોઇએ દ્યાન આપ્યુ નહિ. ઉપરાંત થોડો લાડમાં ઉછર્યો છે.એટલે જીદી પણ છે. અછતકે અગવડ એણે જોઇ નથી. જેટલુ માગ્યુ એટલુ મળ્યુ છે. અત્યારે હાઇસ્કુલના છેલ્લા વરસમાં છે' મદાલશાએ દિકરાના બચાવ સાથે એનો પરિચય આપ્યો. '
'વાહ, ભણવાને નામે મીડંુ ને ઉપરથી આવા ખર્ચા? આ તો તમને જ પોષાય. યાદ છે બેન, આપણે નાના હતા ત્યારે સાઇકલ જેવી સામાન્ય વસ્તુ ય અલભ્ય હતી.કામ કરતા લોકોને નસીબ થાય. બાકી છોકરાઓ બાઇક પાછળ દોડીને આનંદ માણે. હવે આનવી પેઢીને કમાવાની દાનત નથી પણ શોખ પાર વિનાના છે.તમારે અક્ષયને આ સમજણ આપવી જોઇએ' કંચનાએ કદાચ જીવનમાં પ્રથમ વખત મોટીબેનને સલાહ આપી હશે. ' બેન આપણો જમાનો જુદો હતો. ચાલીની બહાર શુ ચાલી રહ્યુ છે એની જાણ પણ નહોતી. પણ હવેઘેર ઘેર ટીવી, કોમ્પ્યુટર, સેલફોન, ને જાહેરાતોનો રાફડો. બજારમાં કોઓ નવી વસ્તુ આવે ને યુવાનોમાં વીજળીવેગે સમાચાર ફેલાઇ જાય. એમા પણ હરિફાઇ. કોણ સૌથી પહેલા એ હાંસલ કરે છે?હવે થાય એવુ કે આપણે છોકરાઓને એ ચીજ અપાવી ન શકીએ તોએના મિત્રોમાં એપાછા પડે ને લઘુતાગ્રંથિ અનુભવે. આત્મવિશ્ર્વાસ ગુમાવે. એટલે એમની પ્રગતિ માટેય વિચારવુ પડે.ઘણીવાર આવા ખર્ચા ન પોષાય તો ય કરવા પડે. ' મદાલશાએ જમાનાની રુખ સમજાવી. 'બહેન, મને તો એવુ લાગે છેકે તમે એને વધારે પડતા લાડ કરાવીને એનો વિકાસ રુંધી નાખ્યો છે.એનામાં જાતમહેનતકરીને વસ્તુ પામવાની ખુમારી નહિ હોય તો એને એની કિંમત ક્યાથી સમજાવાની? ને ક્યા સુધી તમે એની આવી માંગ સંતોષી શકશો' કંચનાએ બહેને સમજાવવા પ્રયાસ કર્યો. હવે મદાલશા પોતાને મૂળ સ્વભાવ પર આવી ગઇ. 'એ તો તારે બાળકો નથી ને એટલે તને મા નુ દિલ નહિ સમજાય.આપણે બાળક તરીકે ઇચ્છા હોય તો પણ અમુક વસ્તુ પામી ન શક્યા હોઇએ એ નિરાશા આપણે જ જાણતા હોઇએ ને આપણા બાળકને એમાથી પસાર ન થવુ પડે એવી દરેક માબાપની ઇચ્છાહોય. ' ' મદાલશા હજુ પણ દિકરાનો બચાવ કરતી હતી. કંચના પણ હવે લડાયક મિજાજમાં આવી ગઇ. ' મારે બાળકો નથી. પણ હુ લાગણીહીન નથી. બીજાના દુખદર્દ સારીરીતે અનુભવી શકુ છુને સહાય કરુ છુ. હુ તો અહી સાચી જરુરીયાતની વાત કરુ છુ. મને તો એવુ લાગે છેકે તમારા કિસ્સામાં તમારા દિકરાના સુખદુઃખ કરતા તમને તમારી સામાજિક પ્રતિષ્ઠાની વધારે ચિંતા હોય એવુ લાગે છે'' ' આ પણ સામાજિક મેકપ છે. સફળ થવા સામાજિક પ્રતિષ્ઠા, માભો બધુ જાળવવુ પડે છે. અંદર ભલે પોલમપોલ હોય'. મદાલસાએ સમાજનો નિયમ સમજાવ્યો. પણ કંચના આવા માભા કે દંભમા માનતી નહોતી ને એને એવી જરુર પણ નહોતી.' માફ કરજો.મોટીબેન. પણ મારી પાસે આવા દંભને પોષવાના પૈસા નથી.તમારે જે સમજવુ હોય જે સમજો' એને અણગમાથી કહ્યુ. એના આવા ચોખ્ખા ઇન્કારથી મદાલશા ઉશ્કેરાઇ ગઇ. ' તુ પારકાને પૈસા આપે છે ત્યારે તો આવા સવાલ જવાબ કે ઉઁડી તપાસ નથી કરતી ને તારા ઘરના લોકોની ઉલટતપાસ ગુનેગારની જેમ કરે છે. ચાર દિવસથી મારો દિકરો ખાતો પિતો નથી. રિસાઇને ખુણામા બેઠો છે.એનો ઉતરેલો ચહેરો ને રડમસ આંંખો જોઇ મારા હૈયામાં વેદનાના સોળ ઉઠે છે. પણ પણ તને શુ ફરક પડે છે? મદાલસાએ લાગણીપ્રહાર કર્યો. તો કંચનાએ ય વળતો જવાબ આપ્યો' હુ એવા લોકને મદદ કરુ છુકે જ્યા એ પૈસા ઉગી નીકળે. કોઇના મોજશોખ માટે નહિ.મારા પૈસા ગટરમાં ફેંકી દેવા માટે નથી'. 'મારી ભુલ થઇ અહી આવવામા ને તારી પાસે હાથ લાંબો કરવામાં .આજે જેની પાછળ તુ લુંટાઇ રહી છો એ તારા સગા જરુર પડ્યે પાસે ય નહિ ઢુંકે. યાદ રાખજે, આબધી સંપતિ હશે તો ય તો ય તુ એકલી પડી હઇશ. ' મદાલશાએ શાસ્ત્રોમાથી શોધી શોધીને શ્રાપ આપવા માંડ્યા. કંચનાને એના વર્તનથી આઘાત તો લાગ્યો પણ નવાઇ ન લાગી. એ જાણતી જ હતીકે બેન માત્ર લેતા જ શીખી છે,દેતા નહિ. સિવાય શ્રાપ.અાટલા વખતે મળવા આવી એ પણ લેવા જ ને આનંદને બદલે દુઃખ આપી ગઇ.
No comments:
Post a Comment